Indiciaire afrekening en opheffing bankgeheim

Bij een belastingcontrole wordt er door de fiscus  regelmatig een indiciaire afrekening gemaakt om na te gaan of u niets bent vergeten aan te geven.

Wat is een indiciaire afrekening ?

Bij een indiciaire afrekening zal de belastingadministratie nagaan of u voor een bepaald jaar niet meer heeft uitgegeven dan u heeft verdiend. Blijkt echter uit deze indiciaire afrekening dat  uw uitgaven groter waren dan uw inkomsten, dan heeft de fiscus al snel het vermoeden dat deze uitgaven werden betaald met “zwarte inkomsten”.
De fiscus mag, cfr. artikel 341 WIB, de belastingplichtige taxeren volgens teken en indiciën. Het befaamde artikel 341 luidt als volgt :

   “Behoudens tegenbewijs mag de raming van de belastbare grondslag, zowel voor rechtspersonen als voor natuurlijke personen, worden gedaan volgens tekenen en indiciën waaruit een hogere graad van gegoedheid blijkt dan uit de aangegeven inkomsten.

   Wanneer het tegenbewijs van de belastingplichtige betrekking heeft op verkopen van roerende waarden of andere financiële instrumenten die hij zich als belegging heeft aangeschaft, hebben de ingeroepen aankoop- of verkoopborderellen of -documenten tegenover de Administratie der directe belastingen slechts bewijskracht indien ze de vermelding “op naam” dragen en zijn opgesteld ten name van de belastingplichtige of van de personen van wie hij de rechthebbende is.”

De fiscus zal dus nagaan of de inkomsten de uitgaven overtreffen.  Ze zullen eerst de uitgaven gaan bepalen. Deze kunnen bestaan uit de volgende bestanddelen :

• Levensonderhoud : privé-uitgaven voor voeding, kledij, nutsvoorzieningen, vakanties, hobby’s, enz.;
• Aflossingen leningen;
• Betalingen levensverzekeringen;
• Pensioensparen;
• Betaling onderhoudsgelden;
• Giften;
• Toename van de bank- en spaarrekeningen;
• Investeringen;
• Toename van de voorraad;
• Enz.

Deze kosten zal men moeten kunnen verantwoorden met de volgende inkomsten :

• Winsten;
• Geboekte afschrijvingen van het boekjaar;
• Inkomsten als werknemer of als bedrijfsleider;
• Afname bank- en spaarrekeningen;
• Afname van de voorraden;
• Ontvangen handgiften waarvan men een bewijs op naam kan voorleggen;
• Enz.

Men zal dus altijd voorzichtig moeten zijn bij grote aankopen. Stel men koopt een appartement aan de kust voor 300.000 €, dan zal men deze aankoop moeten kunnen verantwoorden. Indien men hiervoor een lening heeft aangegaan, zal er niet onmiddellijk een probleem zijn. Indien men dit niet heeft gedaan, zal men dit anders moeten kunnen verantwoorden. Men kan bv een handgift van de ouders ontvangen hebben. Men moet dit wel kunnen bewijzen. Indien men dit met spaargeld gekocht heeft, moet men dit kunnen aantonen aan de hand van de stand van de spaarrekening. Men moet niet al de rekeninguittreksels voorleggen van de spaarrekening, het beginsaldo en het eindsaldo is voldoende. Indien hieruit blijkt dat de rekening met 300.000 € is gezakt, is dit voldoende.

Een indiciaire afrekening moet altijd over een volledig jaar gebeuren. Indien men dus investeringen heeft gedaan in januari kan men dit nog altijd perfect verantwoorden met inkomsten ontvangen in december van datzelfde jaar. Stel dat men een wagen aankoopt in januari 2011 voor 30.000 €, zonder hiervoor een lening af te sluiten, kan men dit nog altijd verantwoorden indien men een lening of een gift van de ouders krijgt in december 2011.

Houd er wel rekening mee dat de fiscus van buitenlandse rekeningen altijd al de rekeninguittreksels kan opvragen.

Opheffing bankgeheim

Het fiscale bankgeheim inzake directe belastingen houdt in, dat de administratie niet gemachtigd is in de rekeningen, boeken en documenten van de bank, wissel, krediet- en spaarinstellingen inlichtingen in te zamelen met het oog op het belasten van hun cliënten.

Maar volgens het nieuwe artikel 322 WIB kan de fiscus niet alleen het bankgeheim opheffen indien er aanwijzingen bestaan van belastingontduiking maar ook indien de fiscus zich voorneemt om de belastbare grondslag te bepalen volgens artikel 341 WIB, dus indien zij een indiciaire afrekening wil maken.

Dus zelfs zonder ernstige aanwijzingen van belastingontduiking heeft de fiscus de mogelijkheid om inlichtingen in te zamelen bij banken, indien men voornemens is te taxeren volgens tekenen en indiciën.

Ook bij vragen vanuit het buitenland zal de fiscus het bankgeheim kunnen doorbreken. Dat geldt dan zowel voor vragen van de fiscus uit een ander EU-land als uit een land waarmee België een verdrag gesloten heeft over zogenaamde wederzijdse bijstand.

De fiscus kan echter niet achter uw rug naar de bank stappen en gegevens over u opvragen. Er wordt namelijk gewerkt met een getrapt systeem, waardoor zij eerst verplicht is om de informatie die zij wenst bij u op te vragen. Indien deze informatie onvoldoende zou zijn, kan zij verdere stappen ondernemen. De belastingcontroleur zelf is hiertoe niet bevoegd en zal eerst toestemming moeten vragen aan de gewestelijke directeur.