Bescherming gezinswoning

Ondernemen is nooit helemaal zonder risico. En als zelfstandig ondernemer kan het ook al eens mislopen. Daarom hebben zelfstandigen de mogelijkheid om hun privé-woning te laten beschermen tegen beslag. Hiervoor moet er een akte van onbeslagbaarheid opgemaakt worden door een notaris. Op deze manier kan men de gezinswoning beschermen ingeval van faillissement.

Wie komt hiervoor in aanmerking?

Elke zelfstandige, beoefenaar van een vrij beroep of mandataris van een rechtspersoon (zaakvoerder, bestuurder, werkend vennoot en personen gelast met het dagelijks bestuur) in hoofdberoep of bijberoep komen hiervoor in aanmerking. Ook gepensioneerden met een toegelaten zelfstandige activiteit na pensionering kunnen deze verklaring afleggen.

Voorwaarden?

Er moet een akte van onbeslagbaarheid opgemaakt worden door een notaris. De notariële akte moet dan overgeschreven worden in een register op het kantoor van de hypotheekbewaarder van het arrondissement waar het goed gelegen is.

Enkel de hoofdverblijfplaats kan beschermd worden. De hoofdverblijfplaats is de plaats waar een gezin of alleenstaande gewoonlijk leeft. Dit zal meestal, maar niet noodzakelijk, de woning zijn waar men gedomicilieerd is. Men moet niet noodzakelijk volle eigenaar zijn van het onroerend goed. Ook blote eigendom, vruchtgebruik, erfpacht en opstal komen in aanmerking.

De gehuwde zelfstandige behoeft, ongeacht het feit dat hij alleen eigenaar zou zijn dan wel het onroerende goed hem toebehoort voor de onverdeeldheid of in het gemeenschappelijk vermogen valt, de instemming van zijn echtgenoot.

Wat bij gemengd gebruik?

Wanneer de hoofdverblijfplaats zowel voor beroeps- als privédoeleinden wordt gebuikt, dient de notaris dit duidelijk te omschrijven in de akte.

Indien het beroepsmatig gedeelte minder dan 30% beslaat van de totale oppervlakte van het onroerend goed, kunnen de rechten op het hele onroerend goed niet vatbaar voor beslag worden verklaard.

Beslaat het beroepsmatig gedeelte echter 30% of meer van de totale oppervlakte, dan kan slechts een verklaring van niet-vatbaarheid worden afgelegd voor het privé-gedeelte van de hoofdverblijfplaats, mits vooraf statuten worden opgesteld. Het opstellen van deze statuten heeft tot doel dat er verschillende juridische entiteiten ontstaan binnen het gehele onroerend goed. Bijgevolg is er in dit geval geen bescherming met betrekking tot het beroepsgedeelte van de woning.

Voor welke schulden?

De niet-vatbaarheid voor beslag geldt enkel voor schulden die betrekking hebben op de beroepsactiviteit en niet op privé schulden. Het heeft ook alleen maar betrekking op schulden die ontstaan zijn na registratie van de akte van onbeslagbaarheid. Het is ook niet van toepassing bij misdrijven of grove fouten van bestuurders of zaakvoerders die hebben bijgedragen tot het faillissement van de vennootschap.

Wat bij verkoop van de woning?

De bescherming blijft gehandhaafd als de zelfstandige de woning verkoopt en met deze opbrengsten een nieuwe hoofdverblijfplaats aankoopt, mits men voldoet aan bepaalde voorwaarden. Als eerste voorwaarde is vereist dat de opbrengst van de verkoop van de eerste hoofdverblijfplaats bewaard blijft in handen van de notaris die de verkoopakte heeft verleden. Ten tweede moet men binnen één jaar een nieuwe hoofdverblijfplaats aangekocht hebben. Ten derde dient in de akte van de aankoop van de nieuwe hoofdverblijfplaats een verklaring van wederbelegging van deze fondsen te worden opgenomen.

Conclusie

Het valt zeker te overwegen als zelfstandig ondernemer of bestuurder van een vennootschap om een akte van onbeslagbaarheid te laten opmaken bij een notaris. Een nadeel zou wel kunnen zijn dat sommige banken of kredietinstellingen minder gemakkelijk leningen zullen verschaffen, gezien zij dan minder zekerheden hebben.